Musea en duurzaamheid:

het laatste nieuws

Laatst bijgewerkt op 7 april 2025

Er gebeurt véél op het gebied van duurzaamheid in de sector.
Hier houden we voor jou actuele ontwikkelingen bij.

Duurzaamheid nieuwspagina

Nieuws

Nieuws
Adviesrapport Duurzaamheid & Musea

Adviesrapport Duurzaamheid & Musea

De werkgroep Duurzaamheid & Musea presenteert een adviesrapport aan de Museumvereniging met daarin de bevindingen uit het veld, stappen die gezet moeten worden en met wie.

Nieuws
Aan de slag met duurzaamheid: 4 concrete tips

Aan de slag met duurzaamheid: 4 concrete tips

Tijdens de (online) Green Museum Summit 2024 spraken inspirerende sprekers van over de hele wereld. Dit artikel biedt vier concrete tips om zelf aan de slag te gaan met duurzaamheid.

Nieuws
Cultuur op COP29 en een wereldwijde oproep

Cultuur op COP29 en een wereldwijde oproep

Tijdens COP29 in Baku kwamen internationale culturele stemmen samen om de cruciale rol van cultuur en erfgoed in klimaatoplossingen te benadrukken. Het brede thema van culturele instellingen als katalysatoren van klimaatbewustzijn en veerkracht stond centraal. Cultureel erfgoed werd gepresenteerd als een waardevol middel om duurzaam gedrag te bevorderen en gemeenschappen te versterken die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering.

Nieuws uit de sector

  • Doe mee aan het Fair Practice Lab | Duurzaamheid
    nieuw

    Kunsten 92 is op zoek naar mensen in culturele organisaties met ambities op het gebied van zowel de Fair Practice als ecologische duurzaamheid. Die willen toewerken naar een eerlijke en toekomstbestendige cultuursector.

    In samenwerking met Green Events organiseert Kunsten ’92 het Fair Practice Code Lab | Duurzaamheid. Hierin gaan ze samen met culturele en creatieve organisaties dieper in op de knelpunten en ook de kansen die deze gecombineerde opgaven opleveren. Wat zijn de onderwerpen waarin de bedrijfsvoering van jouw organisatie? Heb jij goede suggesties voor oplossingen waarmee je  onze sector kunt inspireren? Kom dan ook!

    Meld je vóór 14 april a.s. met een korte toelichting van max 100 woorden waarom jullie dit onderwerp van belang vinden. Neem bij vragen contact op met info@kunsten92.nl.

  • Cultuur in Klimaatplan consultatie reactie
    nieuw

    Afgelopen december reageerde het platform Duurzame Cultuursector op de consultatie voor het ontwerp-Klimaatplan 2025-2035: lees hier de reactie. Het ontwerp-Klimaatplan beschrijft hoe Nederland op koers kan komen om in 2050 klimaatneutraal te worden.

    We zijn verheugd dat we onze punten teruglezen in de nota van antwoord van het kabinet aan de Eerste en Tweede Kamer. Hierin is een hoofdstuk aan cultuur gewijd. De rol van onze sector rondom innovatie, gedragsverandering en klimaatrechtvaardigheid wordt hiermee erkend en bevestigd. Wij nodigen de verantwoordelijke ministeries van Klimaat en groene groei en OCW en kamerleden van harte uit om hier samen met ons verder mee aan de slag te gaan.

  • Ondertekening Uitvoeringsagenda zero-emissiezones
    nieuw

    Kunsten ’92 heeft op woensdag 2 april 2025 namens de culturele en creatieve sector de Uitvoeringsagenda voor zero-emissiezones ondertekend.

    Door de uitvoeringsagenda te ondertekenen zitten we als sector aan tafel. Zo kunnen we actief bijdragen aan een transitie naar schonere binnensteden die aansluit bij de mogelijkheden en ontwikkelingen van ondernemers in de culturele en creatieve sector.

  • CSRD-update
    nieuw

    Minder rapporteren, meer concreet verduurzamen: wat betekent de (voorgestelde) nieuwe Omnibus-regelgeving voor de sector? Green Events zocht het uit.

    Met de komst van de Omnibus-regelgeving worden verschillende wetgevingen (CSRD, CSDDD, Taxonomie) gebundeld. Het doel hiervan is het verlagen van de administratieve lasten. Maar de klimaat- en circulariteitsdoelstellingen voor 2030 en 2050 blijven onverminderd van kracht.

    Een belangrijke wijziging is de verhoging van de CSRD-ondergrens van 250 FTE en 50 miljoen omzet naar 1.000 FTE en 50 miljoen omzet (voor bedrijven van buiten de EU is dit 450 miljoen) of 25 miljoen balanstotaal. Hierdoor vallen veel bedrijven in de sector niet langer onder de verplichte rapportage.

    De ondergrens van de CSDDD (ketenzorgplicht) ligt op 1.000 FTE en 450 miljoen omzet. Daarnaast zijn enkele eisen, zoals het transitieplan en sectorstandaarden, vervallen, terwijl ketenanalyse- en ESRS-rapportagevereisten worden vereenvoudigd.

    Dit betekent minder administratieve verplichtingen en meer ruimte om tijd en middelen te investeren in concrete maatregelen voor verduurzaming.

  • De DUMAVA-regeling gaat weer open

    Ben je eigenaar van maatschappelijk vastgoed? Of houd je jezelf bezig met het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed zoals monumenten? De subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) komt eigenaren van bestaand maatschappelijk vastgoed tegemoet in de kosten om te verduurzamen.

    Op maandag 2 juni opent de regeling weer. Tip: je kan vanaf maandag 19 mei jouw aanvraag klaarzetten.

  • 9 acties voor duurzame tentoonstellingen (ICOM)

    Dit artikel van de International Council of Museums (ICOM) beschrijft negen impactvolle acties die musea kunnen ondernemen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen, waaronder de cruciale stap van het meten van de CO₂-uitstoot. Hulpmiddelen zoals de GCC Carbon Calculator stellen culturele instellingen in staat om hun impact te volgen, te begrijpen en te verminderen: van ambitie naar actie.

  • Kunnen museumwinkels plasticvrij worden?

    Toen Manchester Museum in februari 2023 zijn deuren heropende na een transformatie van £15 miljoen, was het meer dan alleen een frisse nieuwe uitstraling. Het museum omarmde een gedurfde nieuwe missie: begrip tussen culturen bevorderen en bijdragen aan een duurzamere wereld. Geleid door zijn kernwaarden inclusiviteit, verbeeldingskracht en zorg, heeft Manchester Museum zijn toewijding aan duurzaamheid doorgevoerd in alle aspecten van zijn bedrijfsvoering — inclusief de museumwinkel.

  • Lecture Lucimara Letelier over ‘Regenerative Museums’ (EN)

    Lecture from Lucimara Letelier at Oxford Natural History Museum, UK.

    Regenerative Museums” is an invitation to involve museums more deeply in understanding the climate crisis and encourage museum professionals to adopt a new approach focused on regenerating territories, value systems, and nature. Applying the concept of regeneration to the museum field can improve museums’ ability to adapt, mitigate, and build resilience in the face of climate and social collapse. It also opens up opportunities for museums to make a unique contribution to creating sustainable futures.

Tools

Klaar om je museum duurzamer te maken, maar weet je niet waar te beginnen? Deze tools helpen je op weg! Ontdek praktische hulpmiddelen, checklists en rekentools om direct aan de slag te gaan met energiebesparing, afvalreductie, duurzame inkoop en meer.

  • Museum Financieringswijzer

    Verdwaald geraakt in het financieringsmoeras? Je bent niet de enige die tegen moeilijkheden aanloopt in de zoektocht naar een geschikte financiering. De Museum Financieringswijzer helpt je bij het vinden van relevante subsidies en leningen voor jouw museum. Op basis van jouw ambitie, locatie en situatie vind je een overzicht van actuele en aankomende financieringsmogelijkheden op het gebied van duurzaamheid en digitalisering.

  • Milieubarometer (ledenvoordeel)

    De Milieubarometer is een online duurzaamheidsmonitor en maakt de milieu- en CO2-impact van jouw museum eenvoudig en snel zichtbaar. In één oogopslag zie je welke aspecten het zwaarst wegen en op welke punten je kan besparen. De Museumvereniging biedt haar leden korting aan op een start abonnement van de Milieubarometer.

  • Actieplan duurzame digitalisering

    Digitalisering en verduurzaming vormen twee van de grootste maatschappelijke en economische veranderingen van deze tijd en bieden kansen voor een welvarende, innovatieve en duurzame economie en samenleving. Deze twin transitions kunnen elkaar versterken maar vinden elkaar nog te weinig. Daarom geeft dit actieplan van het kabinet invulling aan de motie van het lid Kathmann over een integraal plan voor duurzame digitalisering.

  • Duurzaamheidsladder Evenementen

    De Duurzaamheidsladder Evenementen (DLE) is een hulpmiddel om evenementen duurzaam en inclusief te maken. Deze eerste versie is ontwikkeld door Green Events Nederland, samen met (kennis) partners.

  • De Groene Menukaart Musea

    Is jouw museum klaar voor een duurzame toekomst? Op deze menukaart vind je inspiratie voor het verduurzamen van jouw museumgebouw en bijgebouwen. Bekijk en vergelijk alle mogelijkheden.

  • Toolkit Duurzaam Erfgoed

    De Toolkit Duurzaam Erfgoed biedt zicht op technieken, materialen en inzichten omtrent verantwoorde duurzaamheidsmaatregelen bij beschermde monumenten. Een handig keuzemenu leidt tot een concrete handleiding per situatie.

  • GROENN: verduurzaming van evenementen

    Alles wat je moet weten om GROENN te worden. Kies een thema en vind daar artikelen, tools, tips & leveranciers die bijdragen aan de verduurzaming van evenementen.

Tips

Ontdek hier diverse tips om direct te implementeren, verder in te verdiepen of gewoonweg kennis van te nemen!

  • Deb.nl

    Deb.nl helpt leden van de Museumvereniging kosteloos met het nemen van energiebesparende maatregelen én te voldoen aan de informatieplicht energiebesparing. Wat kàn en wat móet is per museum anders. Ook als je niet aan de energiebesparingsplicht dient te voldoen, is energie besparen natuurlijk wél verstandig. Met ruim 150 kansen voor (energie)besparingsmaatregelen biedt deb.nl praktische ondersteuning en inzichten om concreet werk te maken van energiebesparing.

  • DYSECO: een optimaal klimaat met minder energie

    Het is een gegeven dat je als museum veel energie verbruikt. Hoe kun je dit zoveel mogelijk beperken en zo duurzaam mogelijk aanpakken? DYSECO heeft een whitepaper uitgewerkt om een optimaal klimaat in je museum te realiseren met minder energie.

  • EnergieLive

    De stijgende energieprijzen raken ons allemaal: dus ook musea. Daarom is het verstandig om je energiezaken eens grondig onder de loep te nemen. EnergieLive biedt leden van de Museumvereniging toegang tot Het Cultuurcollectief, en is beschikbaar om je energiedossier vrijblijvend te evalueren.

    Meer te weten komen? Neem contact op met Gitte Vervoorn. Zij is te bereiken via info@energielive.nl en 020-7163517.

  • Wet- en regelgeving

    In onze kennisbank houden we een overzicht bij van alle belangrijke wet- en regelgeving voor musea op het gebied van duurzaamheid.

  • Routekaart verduurzaming monumenten

    De monumentensector wil verduurzamen en daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs. De verduurzaming van monumenten is niet alleen noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen te halen, maar is ook essentieel om het gebruik en daarmee de instandhouding van monumenten, ook bij toenemende energiekosten, in de toekomst aantrekkelijk te houden.

    Op deze site is te lezen wat de deelnemers aan de Routekaart bedenken, organiseren of onderzoeken om de verduurzaming van monumenten te bevorderen.

  • Hoe praat je als museum over duurzaamheid?

    Montreal Biosphère (Canada’s grootste wetenschapsmuseum) heeft 10.000 bezoekers in een jaar tijd bevraagd naar hun interesse in het duurzaamheidsvraagstuk. Wat willen bezoekers wel en niet horen? Het museum deelt de learnings via ICOM.

Podcasts

Podcast serie – Slim inkopen, slim afvoeren

Bedrijfsafval is er in vele vormen. Hoe zorgen organisaties dat ze minder afval produceren? In de podcast Slim Inkopen, Slim Afvoeren worden afvalproblemen besproken, maar vooral ook afvaloplossingen.

#4 De Cultuursector

Het gebeurt in het museum – de klimaatproblematiek

In deze podcastreeks wordt gezocht naar antwoorden op de (complexe) vraag hoe musea een verschil kunnen maken in de strijd tegen de klimaatverandering.

Het gebeurt in het museum – de klimaatproblematiek

De Museoloog

De museoloog is een podcast waarin Arnoud Odding met mensen spreekt die onze musea in beweging brengen.

#22 Chris Julien en Maurice Seleky over wat de kunst kan doen voor het klimaat

Creative Climate Leadership Podcast

De Creative Climate Leadership Podcast bevat 6 afleveringen met opmerkelijke verhalen van personen die radicale en transformerende projecten leiden over de hele wereld.

Creative Climate Leadership Podcast

Museums and Chill

In deze podcast bespreekt ICOM wat sustainable development betekent en hoe dat gerelateerd is aan de Sustainable Development Goals (SDGs).

Sustainable Development in Museums

Publicaties

Kennisdelen en samenwerken: key ingredients voor een groene transitie. Ontdek hier recente publicaties om je in te verdiepen en je kennis bij te spijkeren.

  • Erfgoed in een veranderd klimaat

    Platform Klimaat en Erfgoed interviewde zes erfgoedexperts over de gevolgen van klimaatverandering voor erfgoed, en vervolgens gebundeld in een publicatie met een voorwoord van het Climate Heritage Network.

    De inhoud toont hoe experts uit het Nederlandse erfgoedveld én op Europees niveau zich verhouden tot klimaatverandering. Ze maken zich zorgen, maar zijn soms ook optimistisch en zoeken oplossingen. De experts vertellen over hun persoonlijke drijfveren en hun zoektocht naar een nieuwe omgang met erfgoed in een veranderend klimaat.

  • Meerderheid Nederlanders voorstander van verduurzaming culturele sector

    Twee op de drie ondervraagde Nederlanders vindt dat de culturele sector duurzamer moet worden. Dit blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van de Boekmanstichting. Het rapport Public Perceptions of Dutch Cultural Institutions laat zien wat mensen belangrijk vinden aan de culturele sector en welke rol de sector in verduurzaming moet spelen.

     

  • Lost in translation

    Hoe ziet een ‘ideale’ groene kunstsector eruit? Hoe kunnen we een gezamenlijk groen cultuurbeleid creëren om een holistisch standpunt te bereiken over de essentiële intersectie tussen eerlijkheid, klimaatrechtvaardigheid en gelijkheid? Het International network for contemporary performing arts bracht een rapport uit met hun visie op deze vraagstukken.

  • Museum Sustainabilities

    De laatste editie van Museum International nummer brengt een scala aan interpretaties en antwoorden samen en erkent dat duurzaamheid een multidimensionaal en vaak betwist begrip is. Dit dubbele nummer biedt een momentopname van de innovatieve denkwijzen, ervaringen en praktijken die de gemoederen bezighouden van academici, vakmensen, managers en gastgemeenschappen van musea.

Agenda

Ai Festival: Ai x Klimaat

Ai Festival: Ai x Klimaat

Ai verandert onze wereld… maar redt het ons klimaat, of bedreigt het juist onze planeet? Ontdek er meer over tijdens het Ai Festival van Discovery Museum. Van 17 tot en met 22 april presenteert Discovery Museum bijzondere activiteiten op verschillende locaties rondom het thema Ai en klimaat. Van pubquiz tot jeugdtheater en van hackathon tot filmavond.

17 t/m 22 apr 2025
10:00 – 22:00 uur
Kerkrade
Webinar DUMAVA voor monumenten

Webinar DUMAVA voor monumenten

In dit webinar kom je alles te weten over de subsidieregeling DUMAVA en hoe deze gebruikt kan worden voor monumenten.

7 mei 2025
10:00 – 11:30 uur
Online
Even afkoelen: is jouw museum klaar voor de toekomst?

Even afkoelen: is jouw museum klaar voor de toekomst?

We voelen allemaal de maatschappelijk behoefte om te werken aan een duurzame toekomst. Musea zijn diep verweven met de maatschappij en daardoor de ideale plek om moeilijke gesprekken over de klimaatcrisis te faciliteren en te organiseren. Op deze manier kunnen musea een unieke rol spelen binnen de groene transitie. Maar waar begin je en hoe pak je dit aan?

8 mei 2025
13:30 – 18:00 uur
NEMO, Amsterdam
Meet-up ATLAS #6: Financieren, meten, bouwen

Meet-up ATLAS #6: Financieren, meten, bouwen

Deze meet-up is voor iedereen die zich bezighoudt met deze thema’s in de bedrijfsvoering, financiën, gebouwbeheer, facilitaire dienst of vergelijkbare afdelingen.

13 mei 2025
13:00 – 17:30 uur
Scheepvaartmuseum, Amsterdam
Webinar Gedragsverandering bij Afvalscheiding

Webinar Gedragsverandering bij Afvalscheiding

Afval voorkomen en beter scheiden: makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe zorg je ervoor dat bezoekers, artiesten én collega’s niet alleen weten wat er moet gebeuren, maar het ook echt dóen?

10 jun 2025
10:00 – 11:00 uur
Online