Trends in de museumsector
Museana
Is het museumbezoek gestegen of gedaald? Welk percentage van het museumbezoek komt voor rekening van de Museumkaart en wat is het aandeel eigen inkomsten van musea? De antwoorden op deze vragen en meer zijn te vinden in de jaarlijkse Museumcijfers, wat inzicht geeft in de toekomstbestendigheid van de sector. De data wordt jaarlijks verzamelt via het Museum Analyse Systeem (Museana) en op onderdelen aangevuld door Stichting Museumkaart. Daarnaast zijn de cijfers ook beschikbaar voor de leden via de benchmark in Museana, wat inzicht geeft in de positie van het museum ten opzichte van andere musea. Dit helpt om de bedrijfsvoering te optimaliseren of toekomstplannen te maken.
Het belang van de Museumcijfers
Het aanleveren van de bedrijfseconomische gegevens is van groot belang voor de Museumvereniging. Met de cijfers kunnen we als brancheorganisatie beter inzicht krijgen en trends waarnemen om beleid en prioriteiten te bepalen. In deze tijden is meer dan ooit de vraag aan de orde hoe uw museum het doet. De behoefte aan goed cijfermateriaal voor en over de sector is groot. Betrouwbare cijfers zijn enorm waardevol: de Museumcijfers leveren jaarlijks veel persaandacht én kansen in de belangenbehartiging op. Zo concludeerden we in 2023 dat de toegankelijkheid van musea onder druk staat door achterblijvende overheidssubsidies. Met deze bevindingen stapten we in 2024 naar de politiek met de oproep om een passender jaarlijkse indexatie van overheidsinvesteringen te realiseren, zodat de uitholling van de publieke financiering stopt.
Samenwerking CBS en Museumvereniging
Bij deelname aan Museana voldoet het museum ook aan de dataverplichting bij het CBS, omdat het identieke vragenlijsten zijn. Na het afronden van Museana hoeft het museum dus niet ook nog de CBS-vragenlijst in te vullen. Dit is het resultaat van de goede samenwerking die uw branche met het CBS heeft opgebouwd op het gebied van dataverzameling. Het invullen van de Museana-vragenlijst is niet vrijblijvend. Graag wijzen wij onze leden erop dat het CBS handhaaft op de museumstatistiek, met een dwangsom tot gevolg bij het uitblijven van een reactie. Om dit te voorkomen moedigen wij leden aan om op tijd de Museana-uitvraag in te vullen.
Extern relevant onderzoek
Naast de Museumcijfers zijn er online allerlei statistieken en andere gegevens over musea te vinden. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste bronnen:
- Museumstatistiek: Het CBS brengt jaarlijks ook cijfers uit over musea. De uitvraag hiervoor gaat samen op met die van de Museumvereniging. Terwijl de Museumvereniging de enquête aan al haar leden stuurt, bevraagt het CBS ook een aantal extra musea die geen lid zijn van de Museumvereniging. Het CBS publiceert de uitkomsten in tabellensets en in Statline. Daarnaast doet het CBS ook onderzoek naar andere onderwerpen die interessant zijn voor musea, zoals toerisme, vrijetijd en de economie. Die zijn via bovenstaande website te vinden.
- Erfgoedmonitor en -balans: De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) publiceert ook museumstatistieken. De meeste gegevens over musea zijn gebaseerd op data van het CBS en de Museumvereniging. Daarnaast zijn die bij een aantal onderwerpen samengevoegd met data uit andere bronnen. De RCE maakt jaarlijks de Erfgoedmonitor. De Erfgoedbalans verschijnt elke 4 jaar. Deze publicatie relateert de resultaten uit de Erfgoedmonitor aan het beleid van het ministerie van OCW en bevat ook kwalitatieve gegevens.
- Cultuurmonitor: Als kenniscentrum voor cultuur stelt de Boekmanstichting in onderzoek veel gegevens samen over allerlei onderwerpen en deelsectoren in de culturele sector. De Cultuurmonitor brengt gegevens samen over ontwikkelingen in het culturele leven en wil daarmee bijdragen aan een sterke cultuursector in Nederland.
- Europese cijfers: EGMUS is een Europese organisatie die statistieken over musea samenstelt op Europees niveau. Hierdoor zijn internationale vergelijkingen mogelijk. Verder doet de EU ook onderzoek naar cultuur in Europa.
