Musea en welzijn:

het laatste nieuws

De Museumkaart maakt al sinds 1981 museumbezoek toegankelijk voor een breed publiek. Met de kaart wil de museumsector zoveel mogelijk verschillende mensen toegang bieden tot de diversiteit aan collecties en erfgoed van Nederland. Recent vond een pilot plaats met een Museumkaart voor instellingen. Een nieuwe Museumkaart die niet meer op naam staat van één persoon, maar op naam van de (zorg)instelling. Op deze manier kunnen deelnemers/cliënten van de instelling zelfstandig, of met een begeleider naar het museum. En dat is goed voor hun ontwikkeling en bevordert het herstel.

De NEMO European Museum Conference Who cares? Museums, Wellbeing, and Resilience vindt plaats van 26-28 oktober 2025 in Horsens, Denemarken. Meer dan 200 museumprofessionals, zorgverleners en cultuurwerkers komen samen om te verkennen hoe musea kunnen bijdragen aan welzijn en veerkracht. De conferentie belicht inspirerende voorbeelden en samenwerkingen tussen cultuur en zorg. Verwacht boeiende gesprekken, nieuwe perspectieven en waardevolle uitwisseling.

Tijdens de online MuseumNext Museums, Health & Wellbeing Summit werden inspirerende projecten gepresenteerd.

Steeds meer musea houden rekening met het welzijn van bezoekers, maar tijdens deze ICOM Talk benadrukte Abeer Eladany dat ook museummedewerkers en vrijwilligers ondersteuning nodig hebben bij het omgaan met beladen thema’s, emotioneel belastende collecties en structureel racisme, en dat we hierin kunnen leren van internationale voorbeelden waar al meldpunten en steungroepen bestaan.

Kunst en museale omgevingen dragen bewezen bij aan welzijn. Kunnen musea dit positieve effect ook meten? Het Verwey-Jonker Instituut bracht in opdracht van het Van Gogh Museum in kaart hoe musea als het Van Gogh diverse monitoringstools kunnen inzetten om de impact van een museumbezoek op het mentaal welzijn van bezoekers te meten.

Het rapport biedt inzicht in de huidige en gewenste impact van het museum en presenteert een instrumentarium met zes meetinstrumenten. Deze instrumenten richten zich op zowel de directe gevoelens van welbevinden die een bezoeker kan ervaren, alsook op de diepgaandere, blijvende waarde aan het leven die een museumbezoek kan bieden.

Dit rapport van De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) brengt in kaart hoe kunst en cultuur bijdraagt aan het bevorderen van gezondheid, het voorkomen of verlichten van mentale en fysieke aandoeningen, en het ondersteunen van behandelingen gedurende de levensloop. Er is overtuigend bewijs dat kunst positieve effecten heeft op zowel mentale als fysieke gezondheid. De onderzochte kunstinterventies variëren van kleinschalige pilots tot grootschalige studies en tonen brede wetenschappelijke onderbouwing.

Regelmatig bezoeken aan musea, galeries, theater, concerten of opera op latere leeftijd wordt in verband gebracht met een langzamer cognitief verval en een verlaagd risico op dementie.

Museumactiviteiten buiten de muren van het museum kunnen bijdragen aan meer zelfvertrouwen, sociaal kapitaal, zelfstandigheid en veerkracht.

Dordrechts Museum, Museum van de Geest en Bonnefanten onderzochten via de pilot Museum op recept hoe musea kunnen bijdragen aan het verbeteren van de mentale gezondheid. De eerste onderzoeksresultaten zijn veelbelovend en bevestigen dat deze manier van kunstkijken daadwerkelijk op een positieve manier bijdraagt aan het mentale welzijn.