De Ethische Code voor Musea is de basis voor de beroepsethiek in de museale sector in Nederland.
De commissie adviseert gevraagd en ongevraagd over de inhoud en toepassing van de Ethische Code voor Musea, die een vrije vertaling is van de internationale ICOM Code of Ethics for Museums uit 2004.
Beroepsethiek
De code is de basis voor de beroepsethiek in de museale sector in Nederland. Het is een richtlijn die musea wereldwijd houvast biedt om ethisch verantwoord te handelen.
De Museumvereniging, Stichting Het Nederlands Museumregister, ICOM-Nederland, Stichting Landelijk Contact van Museumconsulenten, Stichting Museumkaart en de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea benoemen de leden van deze commissie. De werkwijze van de Ethische Commissie voor musea is vastgelegd in een reglement. Je kunt de Code en alle uitgebrachte adviezen vinden via de knop onderaan deze pagina.
Een verzoek tot advies van de Ethische Commissie voor Musea kan onder andere via de Museumvereniging worden aangevraagd. Wil je eerst overleggen over een mogelijk advies? Dan kan je contact opnemen met de secretaris van de Ethische Commissie voor Musea.
-
Blog 1: Wat zou jij doen als…?
De Ethische Code voor Musea biedt musea richtlijnen om ethisch verantwoord te handelen. Maar kant-en-klare antwoorden zijn er vaak niet. Ethisch handelen betekent vaak: belangen afwegen, transparant zijn over je besluiten en over je motivatie. Wat zou jij bijvoorbeeld doen in dit geval?
Regelmatig krijgen musea objecten aangeboden of kunnen zij objecten verwerven die gaten in hun herkomstgeschiedenis hebben. Wat kun je, of mag je, of moet je dan doen?
Een voorbeeld: een familie wil jouw museum een beeld schenken dat zij hebben geërfd van hun opa. Het ziet er oosters uit, maar de familie weet niet hoe hij eraan kwam. Het ziet eruit als een heilige. Het museum schat in dat het beeld minstens twee eeuwen oud is, en misschien een religieuze context heeft gehad. Helaas weet de familie niets over de herkomst. Een expert moet worden ingeschakeld om méér te weten te komen, liefst ook deskundigen uit het herkomstland. Maar waar te beginnen, als het herkomstland niet eens bekend is? Het museum is klein en kan de kosten van zo’n zoektocht niet opbrengen. De familie voelt daar ook niets voor, en zegt: “Dan brengen we ’t naar een veiling, er is vast een particulier die interesse heeft.”
Dit plaatst het museum voor een dilemma. Het beeld lijkt té bijzonder om niet op te nemen in het publieke domein. De Ethische Code schrijft voor dat de volledige herkomstgeschiedenis in kaart moet worden gebracht. In de praktijk vergt dat aanzienlijke tijd en middelen. De rol van een museum omvat het beschermen en bewaren van cultureel erfgoed, maar er óók voor zorgen dat de illegale handel niet wordt gestimuleerd door objecten te verwerven die misschien onrechtmatig werden verworven. Soms botst dat. Wat te doen in deze situatie? Welke afweging zou je maken?
Over dit soort vragen gaat het volgende seminar van de Ethische Commissie.
