De Museumnorm is het kwaliteitskader voor geregistreerde musea in Nederland. De Museumvereniging en het LCM zijn de eigenaar van de norm. De toetsing of een museum voldoet aan de Museumnorm wordt gedaan door het Museumregister Nederland.
Het doel van een museumregistratie is het zichtbaar maken, bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de Nederlandse musea ten behoeve van het verantwoord beheer van het museale erfgoed in Nederland. Het vertrouwen dat de samenleving kan hebben in musea als hoeders van het gemeenschappelijk erfgoed is mede gebaseerd op de kwaliteit die musea uitstralen. Onder de kwaliteit van musea verstaat de Museumvereniging de wijze waarop musea werken, de normen en standaarden die ze toepassen en de ervaring van gebruikers en andere belanghebbenden. Voldoet het museum aan alle criteria in de Museumnorm, dan krijgt het museum een vermelding in het Museumregister. De Museumvereniging stelt de Museumnorm al jaren als voorwaarde van lidmaatschap.
Herijking Museumnorm 2020 en ontwikkeling Aangepast toetskader voor gelieerde instellingen
De internationale vakvereniging voor museumprofessionals ICOM nam in 2022 tijdens de General Conference in Praag, de nieuwe museumdefinitie aan, een belangrijke leidraad voor de museumprakrijk wereldwijd. De museumdefinitie is een belangrijke graadmeter voor wat een museum is en wat het museum betekent voor de maatschappij. In Nederland is de museumdefinitie de basis voor de Museumnorm. De vertaling van de nieuwe museumdefinitie is gepresenteerd in oktober 2023. Dit is de directe aanleiding om de herijking van de Museumnorm 2020 te starten. Gelet op trends, politieke ontwikkelingen en maatschappelijke debatten waaronder polarisatie, diversiteit en inclusie, duurzaamheid, vergrijzing, en toegankelijkheid, is het zaak om de Museumnorm relevant te houden voor de branche. Elk museum, of het nu een bescheiden buurtmuseum of een gevestigd nationaal museum is, heeft een collectie die een breed palet aan waarde oplevert, verdient het om kwaliteit te blijven leveren.
Advies Commissie Herijking Museumnorm
Onder leiding van een onafhankelijke voorzitter buigt de Advies Commissie Herijking Museumnorm zich over het ontwikkelen van twee toetskaders, namelijk 1. Museumnorm 2025, en 2. Aangepast toetskader 2025 voor gelieerde instellingen type A en type B. De basis voor beide toetskaders is de huidige Museumnorm versie 2020. De Advies Commissie bestaat verder uit een secretaris vanuit de Museumvereniging, vijf museumdirecteuren, twee museumconsulenten en drie afgevaardigden van het Museumregister.
Het beoogd resultaat is een relevantere, scherpere en gebruiksvriendelijkere versie van de Museumnorm die goed weergeeft wat een kwalitatief museum is anno 2025. De nieuwe Museumnorm vormt de basis voor de museumregistraties voor de komende paar jaar.
Naast de Museumnorm wordt ook het aangepast toetskader ontwikkeld. Dit is een uitwerking van de Advies Commissie Beleid Museumkaart, die vier typen gelieerde lidmaatschappen had geformuleerd. Hierbij adviseert de Advies Commissie Beleid Museumkaart om voor de categorieën A en B een certificerende rol weg te leggen bij het Museumregister door middel van een aangepast toetskader. Dit toetskader is vergelijkbaar met de Museumnorm, alleen pijler 2 collectie zal een andere invulling krijgen omdat deze type leden geen museale collectie in eigendom hebben waardoor tentoonstellingen gepresenteerd worden met op bruikleen verkregen collecties.
