Nederland kent geen museumwet. De titel museum is dan ook niet beschermd.
Om toch een standaard te stellen hebben de Museumvereniging en het Landelijk Contact van Museumconsulenten – LCM – in 2000 de Stichting het Nederlands Museumregister opgericht. In het Museumregister staan museale instellingen die aantoonbaar voldoen aan criteria voor een kwalitatief hoogwaardige invulling van de functies van een museum.
Samenwerken
Deze criteria zijn samengevat in de Museumnorm 2020. Musea die op of boven de minimumstandaard functioneren, vervullen hun museale taak naar behoren en komen in het Museumregister. Zij ontvangen het certificaat Geregistreerd Museum. Daarnaast kent Nederland andere kwaliteitszorgtrajecten, zoals visitatie van rijksgesubsidieerde instellingen. Deze worden uitgevoerd door een commissie in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De onafhankelijke Stichting Museumregister Nederland voert het beheer van het Museumregister uit.
Kwaliteit
Het doel van museumregistratie is kwaliteit van de Nederlandse musea zichtbaar maken, bewaken en verbeteren ten behoeve van het verantwoord beheer van het museale erfgoed in Nederland.
Herijking Museumnorm
Het International Council of Museum ICOM nam in 2022 de nieuwe museumdefinitie aan, een belangrijke leidraad voor de museumprakrijk wereldwijd. In Nederland is de museumdefinitie de basis voor de Museumnorm. De vertaling van de nieuwe museumdefinitie in oktober 2023 was de directe aanleiding de herijking van de Museumnorm 2020 te starten. Gelet op trends, politieke ontwikkelingen en maatschappelijke debatten waaronder polarisatie, diversiteit en inclusie, duurzaamheid, vergrijzing, en toegankelijkheid, is het zaak de Museumnorm relevant te houden voor de branche. Elk museum, of het nu een bescheiden buurtmuseum is of een gevestigd nationaal museum, heeft een collectie die een breed palet aan waarde oplevert en verdient het om kwaliteit te blijven leveren. De Museumvereniging verwacht eind 2024 de herijking van de Museumnorm op te leveren. Daarnaast komt er een aangepast toetskader voor gelieerde instellingen naar aanleiding van het advies van de Commissie Beleid Museumkaart. Er is contact opgenomen met gelieerde instellingen die hiervoor in aanmerking komen. Voor vragen over zowel de herijking van de Museumnorm als de ontwikkeling van het aangepaste toetskader kun je contact opnemen met Aylin Beijersbergen. De herijking staat los van de strategische heroriëntatie van het Museumregister.
Hieronder vind je een animatie die het het Landelijk Contact Museumconsulenten (LCM) onlangs maakte over het Museumregister.
Op de website van het Museumregister kun je terugvinden welke musea onlangs een nieuwe vermelding in het Museumregister behaalden of de herijking van hun museumregistratie positief voltooiden.
