Censuur van bruikleengevers is niet acceptabel

Met name passages over de stichting van Istanbul door de Grieken (Byzantium), over homoseksualiteit in het Osmaanse rijk en over de Armeense genocide hadden de woede van de Turkse autoriteiten gewekt. In overleg met de auteurs werd besloten de gewraakte artikelen geheel uit de catalogus weg te laten. Dit leidde tot boze reacties in de media, waarin de organisatoren werd verweten dat zij censuur op wetenschappelijke bijdragen hadden gepleegd. Naar aanleiding van deze affaire heeft de Museumvereniging de Ethische Codecommissie (ECM) gevraagd advies uit te brengen over de vraag hoe een museum dient te handelen indien een staat als bruikleengever voorwaarden stelt die op gespannen voet staan met de Ethische Code voor Musea.

In haar advies stelt de ECM voorop dat een museum, met respect voor de betrokken samenlevingen en religieuze of maatschappelijke overtuigingen, in vrijheid zijn eigen verantwoordelijkheid moet nemen voor de uitvoering en de presentatie van een tentoonstelling, onafhankelijk van eisen en voorwaarden van derden die deze vrijheid aan banden willen leggen. Censuur, ook van de kant van bruikleengevers, is niet acceptabel. De ECM is zich bewust van de belangentegenstellingen die in dit soort zaken een rol kunnen spelen. Tegenover de belangen van het museum (reeds bestede tijd en kosten, schade aan het imago als een tentoonstelling moet worden afgelast) staan maatschappelijke waarden die bij zwichten voor censuur in de verdrukking komen (vrijheid van meningsuiting, museale vrijheid, wetenschappelijke integriteit). Welke belangen het zwaarste wegen, hangt af van de concrete omstandigheden, maar er kunnen zich situaties voordoen waarin er niets anders op zit dan de tentoonstelling af te gelasten. De ECM besluit haar advies met het noemen van een aantal middele/media/nk_def__advies_-_febr__2008.pdfn die het museum ten dienste staan om deze uiterste consequentie te vermijden.

Download hier het advies (pdf)

De Nieuwe Kerk in Amsterdam, Wikimedia Commons